Toplum sağlığını yakından ilgilendiren mide ve bağırsak enfeksiyonları, özellikle kış aylarının başlamasıyla birlikte yeniden gündeme geldi. Günlük yaşamda sık görülen ishal ve kusma şikayetleri çoğu zaman basit bir mide üşütmesi olarak değerlendirilse de bu belirtiler bulaşıcı gastroenteritin habercisi olabilir. Erken önlem alınmadığında hastalık hızla ilerleyerek ciddi sıvı kaybına ve hastane yatışlarına yol açabiliyor.
Gastroenterit, mide ve bağırsakların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ve en sık virüsler nedeniyle görülen bir enfeksiyon olarak tanımlanıyor. Norovirüs ve rotavirüs gibi etkenler, kapalı ve kalabalık ortamlarda kolayca yayılabiliyor. Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler bu enfeksiyonlardan daha ağır etkileniyor.
Kış aylarında vakalarda artış
Son haftalarda acil servis ve poliklinik başvurularında dikkat çekici bir artış yaşanıyor. Kış mevsimiyle birlikte kapalı alanlarda geçirilen sürenin uzaması, el hijyeninin ihmal edilmesi ve bağışıklık sisteminin zayıflaması vakaların yükselmesinde etkili oluyor. İshal ve kusma şikayetiyle başvuran hastaların önemli bir kısmında bulaşıcı gastroenterit tanısı konuluyor.
“Son dönemde özellikle ani başlayan kusma ve sulu ishal şikayetleriyle gelen hasta sayısında belirgin bir yükseliş görüyoruz” ifadelerini kullanan Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Dr. Halil Onur Özarı, bu artışın mevsimsel bir tabloya işaret ettiğini belirtti.
Alarm belirtiler göz ardı edilmemeli
Her ishal ve kusma tablosu evde takip etmeye uygun olmayabiliyor. Dr. Özarı, yüksek ateş, ağızdan sıvı alamama, şiddetli karın ağrısı, bilinç bulanıklığı ve idrar miktarında belirgin azalma gibi belirtilerin alarm işareti sayıldığını vurguladı. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda sıvı kaybı çok daha hızlı gelişebildiğini belirten Özarı, “Bu belirtiler varsa zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Gecikmiş başvurular hastalığın ağır seyretmesine neden olabilir” uyarısında bulundu.
Özarı, "Gastroenterit belirtileri gıda zehirlenmeleriyle sıkça karıştırılıyor. Gıda zehirlenmeleri genellikle belirli bir besin tüketiminden kısa süre sonra ortaya çıkarken, viral gastroenteritler daha ani başlıyor ve aile bireyleri arasında hızla yayılabiliyor. Son günlerde hastanelere başvuran vakaların büyük bölümünü viral kaynaklı enfeksiyonlar oluşturuyor. Eğer benzer şikayetler evde birden fazla kişide görülüyorsa viral gastroenterit olasılığı daha yüksektir. Bu durum bulaşıcılığa işarettir." diye ekledi.
Evde bakım ve korunma önerileri
“Basit önlemlerle hem kendimizi hem de çevremizdekileri korumamız mümkün” diyen Dr. Özarı, “İshal ve kusmayı hafife almamak, gerektiğinde sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşıyor.” diyerek, ağır sıvı kaybı yaşayan, ağızdan beslenemeyen ve kronik hastalığı bulunan bireylerde hastane yatışının gerekebileceğini hatırlattı. Dr. Özarı, bu grupların daha yakından izlenmesi gerektiğini belirtti.
Kış aylarında korunma önerileri
Özarı, Gastroenteritten korunmak için kış aylarında el hijyenine özellikle dikkat edilmesi gerekiyor. Sabun ve suyla sık el yıkamak, ortak kullanılan yüzeylerin temiz tutulmasını sağlamak ve kalabalık ortamlarda temasın azaltılması bulaş riskini önemli ölçüde düşürüyor. Güvenli gıda tüketimi, iyi pişmiş yiyeceklerin tercih edilmesi ve bağışıklığı destekleyen dengeli beslenme de korunmada öne çıkıyor. Hijyen kurallarına dikkat etmek gastroenteritin yayılmasını önlemede en etkili adımdır. Kış aylarında basit önlemler hayati rol oynamaktadır." diye konuştu.
Hastane yatışı gerektiren durumlar
Şiddetli sıvı kaybı, ağızdan sıvı alamama, sürekli kusma ve genel durum bozukluğu olan hastalarda hastane yatışının gerekebileceğini belirten Özarı, "Bebekler, yaşlılar, hamileler ve kronik hastalığı bulunan bireyler risk grubunda yer alıyor. Geç başvuru, ağır seyreden vakaların en önemli nedenidir. Risk grubundaki kişiler ishal ve kusma şikayetlerini hafife almaması gerekiyor." ifadelerini kullandı. (İLKHA)